W pobliżu centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej znaleziono gwiazdę spoza naszej galaktyki
5 grudnia 2023, 14:26W pobliżu czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej znaleźliśmy pierwszą gwiazdę pochodzącą spoza naszej galaktyki, donoszą naukowcy z Narodowego Obserwatorium Astronomicznego Japonii. W sąsiedztwie Sagittarius A* (Sgr A*) znajduje się wiele gwiazd. Jednak warunki tam panujące uniemożliwiają ich formowanie się. Wiadomo zatem, że gwiazdy musiały powstać gdzie indziej i migrować w kierunku centrum galaktyki. Teraz naukowcy informują, że niektóre z nich migrowały z większych odległości niż sądzono.
Najsłabiej świecący satelita Drogi Mlecznej - Ursa Major III/UNIONS 1
28 listopada 2023, 11:49Wokół Drogi Mlecznej krążą dziesiątki mniejszych galaktyk i innych satelitów. Astronomowie sądzą, że jeszcze nie wszystkie są nam znane. Międzynarodowa grupa naukowa, która skorzystała ze zdjęć Ultraviolet Near Infrared Optical Northern Survey (UNIONS) odkryła właśnie najsłabiej świecącego satelitę Drogi Mlecznej. Został on nazwany Ursa Major III/UNIONS 1.
Webb sfotografował nieznane struktury w centrum Drogi Mlecznej
23 listopada 2023, 17:59Najnowsze zdjęcie centrum Drogi Mlecznej wykonane przez Teleskop Webba nie tylko pozwalają oglądać ten obszar w niespotykanej dotychczas rozdzielczości, ale pokazują też nieznane dotychczas struktury, których istnienie astronomowie będą dopiero musieli wyjaśnić. Na fotografii, wykonanej za pomocą instrumentu NIRCam, widzimy Sagittarius C (Sgr C), region tworzenia się gwiazd, odległy o około 300 lat od centralnej supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A*.
Winna gwiazda czy jądro? Skąd brak egzoplanet o rozmiarach od 1,5 do 2 średnic Ziemi
16 listopada 2023, 12:23Teleskop Kosmiczny Keplera przeszedł na emeryturę w 2018 roku, ale dostarczone przez niego dane wciąż służą nauce. To właśnie one zostały wykorzystane przez autorów nowej analizy, którzy znaleźli mocne dowody na poparcie jednej z hipotez dotyczących braku egzoplanet o rozmiarach pomiędzy superZiemią a mini-Neptunem. Wszystko wskazuje na to, że planety takie kurczą się, gdyż oddziaływanie ich jąder prowadzi do utraty atmosfery.
Pierścień laserów mierzy codzienne zmiany prędkości obrotowej Ziemi
14 listopada 2023, 10:25Na Monachijskim Uniwersytecie Technicznym dokonano pierwszych pomiarów dziennych zmian prędkości obrotowej Ziemi. Stało się to możliwe dzięki udoskonaleniu pierścieniowego interferometru laserowego w Geodetic Observatory Wettzel, który rejestruje dane z niespotykaną wcześniej dokładnością. Pomiary te posłużą do dokładnego określenia położenia naszej planety w przestrzeni, co przyniesie korzyści badaniom nad klimatem i pozwoli na udoskonalenie modeli klimatycznych.
Najstarsza galaktyka spiralna z poprzeczką zaskoczyła naukowców
10 listopada 2023, 13:20Teleskop Webba odkrył najstarszą galaktykę spiralną z poprzeczką. Jej zarejestrowanie to spore zaskoczenie, gdyż wedle teorii galaktyki tego typu nie powinny tworzyć się tak wcześnie. Poprzeczka to oznaka dojrzałości galaktyki spiralnej. Obecnie poprzeczkę posiada niemal 70% galaktyk spiralnych, a badania pokazały, że przed 7 miliardami lat taką strukturą mogło pochwalić się jedynie 20% galaktyk. Z obliczeń teoretycznych wynika zaś, że galaktyki, których przesunięcie ku czerwieni wynosi z=1,5 właściwie nie powinny posiadać poprzeczki.
Teleskopy Chandra i Webb znalazły najbardziej odległą supermasywną czarną dziurę
7 listopada 2023, 12:18W galaktyce UHZ1, znajdującej się w kierunku gromady galaktyk Abell 2744 (Gromada Pandory), odkryto najbardziej odległą supermasywną czarną dziurę. Zauważono ją w danych z teleskopu kosmicznego Chandra X-ray Observatory, który działa w zakresie promieniowania rentgenowskiego oraz w podczerwieni rejestrowanej przez Teleskop Webba. O ile Abell 2744 znajduje się w odległości 3,5 miliarda lat świetlnych od Ziemi, to dane z Webba pokazały, że UHZ1 dzieli od nas aż 13,2 miliarda lat świetlnych.
Dysk akrecyjny czarnej dziury zobrazowany w skali poniżej 1 parseka. Uczeni odkryli fontannę gazu
6 listopada 2023, 10:01Międzynarodowy zespół badawczy zobrazował okolice czarnej dziury z bezprecedensową rozdzielczością bliską 1 roku świetlnego. Tak duża rozdzielczość pozwala na obserwowanie przepływu gazu w bezpośrednim sąsiedztwie czarnej dziury i badanie różnych faz otaczającego dziurę gazu – plazmowej, atomowej i molekularnej. Przede wszystkim zaś umożliwiła lepsze opisanie przepływu gazu z dysku akrecyjnego i wykazanie, że jest on spowodowany niestabilnością grawitacyjną. Naukowcy zauważyli, że znaczna część gazu jest odrzucana od czarnej dziury w formie atomowego i molekularnego odpływu. Gaz ten następnie wraca i zjawisko odpływu znowu ma miejsce. Całość przypomina fontannę wydobywającą się z czarnej dziury.
Mutacja BRCA1/BRCA2, a nowe możliwości kliniczne
2 listopada 2023, 17:08BRCA1 (gen 1 podatności na raka BReast-CAncer) i BRCA2 to geny supresorowe nowotworów, których zmutowane fenotypy predysponują do raka piersi i jajnika. Intensywne badania wykazały, że białka BRCA biorą udział w wielu kluczowych procesach komórkowych. Przede wszystkim oba geny przyczyniają się do naprawy DNA i regulacji transkrypcji w odpowiedzi na uszkodzenie DNA. Ostatnie badania sugerują, że białka BRCA są niezbędne do utrzymania stabilności chromosomów, chroniąc w ten sposób geny przed uszkodzeniem. Nowe dane pokazują również, że BRCA regulują transkrypcję niektórych genów zaangażowanych w naprawę DNA, cykl komórkowy i apoptozę.W wielu z tych funkcji pośredniczy duża liczba białek komórkowych, które oddziałują z BRCA Funkcje białek BRCA są również powiązane z odrębnymi i specyficznymi zdarzeniami fosforylacji.
Trzęsienie ziemi odsłoniło wyjątkowy zabytek z czasów Azteków
25 października 2023, 08:49Przed rokiem, 19 września 2022 roku w mieście Meksyk zatrzęsła się ziemia. Trzęsienie odsłoniło wyjątkowy zabytek z czasów, gdy w miejscu dzisiejszego Ciudad de México znajdowała się stolica Azteków, Tenochtitlán. Spod ziemi wyłoniła się duża kamienna głowa Pierzastego Węża, Quetzalcoatla. Od roku eksperci z INAH (Instituto Nacional de Antropología e Historia) prowadzą prace konserwatorskie. Tym, co czyni zabytek tak wyjątkowym, są zachowane kolory i polichromia obecne na 80% powierzchni.
